Veelgestelde vragen

In Zuidvelde zijn er drie ontwikkelende partijen, die door de gemeente zijn verzocht om samen te werken bij de totstandkoming van drie projecten die samen het Zonnepark Zuidvelde zullen vormen. Het gaat hierbij om Chint Solar Nederland Projecten B.V., Ankehaar Solar B.V. en TPSolar B.V. Ook wordt er nauw samengewerkt met Energiecoöperatie Noordseveld (ECN)/Bronnen VanOns.

Het beleidskader is, na een proces van verschillende bijeenkomsten met verschillende organisaties, betrokkenen en inwoners van de gemeente Noordenveld, in september 2020 goedgekeurd. Na goedkeuring zijn er 12 initiatieven ingediend bij de gemeente. De gemeente heeft een afweging gemaakt tussen deze verschillende initiatieven op verschillende locaties in Noordenveld. Dat heeft geleid tot de aanwijzing van vier initiatieven in twee gebieden, een initiatief in het gebied Matsloot en drie initiatieven in de omgeving van Zuidvelde. Deze aanwijzing door het college van B&W vond plaats op 12 januari 2021.

In Zuidvelde zag het College koppelkansen voor natuur en ecologie, kansen voor meervoudig ruimtegebruik en aansluitmogelijkheden op het net. Na dit besluit zijn wij als initiatiefnemers aan de slag gegaan.

Het Klimaatakkoord heeft als doel om in 2030 70% van alle elektriciteit en minimaal 27% van alle energie (elektriciteit, gas en warmte) duurzaam wordt opgewekt in Nederland. Om deze doelstellingen te behalen, zijn er zonnepanelen op daken en projecten op land nodig. In het beleidskader van de gemeente Noordenveld wordt omschreven dat zon-op-dak de voorkeur heeft. De gemeente heeft echter uitgerekend, ook in samenwerking met de Regionale Energie Strategie (RES) Drenthe, dat als alle geschikte daken in de gemeente vol gelegd worden met zonnepanelen, er ook zonneparken nodig zijn om deze doelstellingen te behalen.

In het meest positieve scenario zou de vergunning na de zomer worden toegekend waarmee in het najaar van 2022 de benodigde SDE++ subsidie aangevraagd zou kunnen worden. In het voorjaar van 2023 horen de initiatiefnemers of deze subsidie is toegekend en dan zou er op z’n vroegst begin 2024 kunnen worden begonnen met de bouw.

Het zonnepark-initiatief in totaal 104 hectare: 74 hectare daarvan is zonnepark en 30 hectare is natuur. Nergens in Nederland komt een zonnepark met verhoudingsgewijs zoveel natuur.

Zonnepark Zuidvelde is niet het grootste zonnepark in Nederland, wat deels te maken heeft met de bruto en netto verhoudingen van een zonnepark. In de gemeente Stadskanaal is er een plan voor een zonnepark van 210 hectare. In de gemeente Bergen zijn zij bezig met een bestemmingsplan voor een zonnepark van 265 hectare.

De ontwikkelaars zijn van mening dat grootte van dit park juist nodig is om bij te dragen aan de energietransitie en dat het belangrijk is om hier ruimte voor te creëren. De ontwikkelaars denken dat de gekozen locatie deze grootte kan dragen en dat mensen weinig of geen overlast zullen ervaren van de komst van dit park en dat de natuurwaarden in het gebied zullen toenemen.

De grondeigenaren hebben zelf besloten om hun gronden in te zetten voor de realisatie van een zonnepark. Uiteindelijk wil Nederland op een duurzame manier zelf haar energie opwekken, en omdat er niet genoeg geschikte daken zijn, zijn er ook zonnepanelen op land nodig. De ruimte in Nederland is schaars: Nederland is het dichtstbevolkte land van de Europese Unie en 54% van alle grond is momenteel in gebruik voor de landbouw. Voor de energietransitie wordt tegenwoordig geschat dat maximaal 0,7 procent van het huidig landbouwareaal gebruikt zou moeten worden voor zonneparken.

De zonnepanelen komen op de hoogte van ongeveer 2,5 meter. In het landschapsplan is nu rekening gehouden met de hoogte van de zonnepanelen, waardoor alle panelen zullen grotendeels aan het zicht worden onttrokken.

Bij een te lage opstelling komt er te weinig licht, lucht en water bij de bodem, wat nadelig is voor de begroeiing, de bodemkwaliteit en de schapenbeweiding. Ook is er om duurzame energie op te wekken een bepaalde hellingshoek nodig ten opzichte van de zon. We maken dus een optimale afweging tussen de maximaal acceptabele hoogte voor de landschappelijke inpassing, de meest efficiënte opbrengst en de ecologische gevolgen.

Boven op een gasleiding mogen geen zonnepanelen geplaatst worden, hier zal dus een strook ‘open’ gelaten worden. Deze strook biedt dan meteen mogelijkheden voor het creëren van natuurwaarden, bijvoorbeeld door deze in te zaaien met bloemrijkgrasland.

Minister voor Klimaat en Energie Rob Jetten heeft laten weten dat de rijkscoördinatieregeling niet van toepassing is op Zonnepark Zuidvelde. Dat betekent dat de gemeente Noordenveld de ruimtelijke inpassing op zich neemt. Meer informatie over dit besluit is te lezen in dit nieuwsartikel.

Wij maken een beplantingsplan en een groenbeheerplan, die onderdeel uitmaken van de vergunning en de anterieure overeenkomst met de gemeente. In deze plannen zullen we rekening houden met de hoogte van de aanplant, maar ook met het groeiproces in de verschillende seizoenen. Onze voorkeur gaat naast het aanplanten van bomen, daarom ook uit naar lagere struweelsoorten en boomvormers. Struweelsoorten zijn dichter begroeide soorten. Hiermee zorg je ervoor dat ook in de winter het zicht ontnomen wordt. Een ander voorstel zou ook kunnen zijn om voor de start van de bouw van het zonnepark alvast te beginnen met de aanplant zodat deze alvast wat langer de tijd krijgt om te groeien.

Antwoord:  Het groen zal 25 jaar lang worden beheerd door de eigenaren van de installaties. Het is ook in ons belang dat het zonnepark goed beheerd wordt. Het zal zonder maairobots gebeuren, maar met behulp van schapen en op een manier die aansluit bij de ecologische doelstellingen. Als bijlage bij de vergunningsaanvraag is een beheerplan opgesteld. Wij hebben de voorkeur om voor het beheer te werken met lokale/regionale partijen.

Onder andere uit onderzoeken van de Wageningen Universiteit blijkt dat zonneparken geen nadelige effecten voor de bodemkwaliteit hebben, mits de zonneparken op een bepaalde manier worden ingepast. De onderzoekers beargumenteren dat, als er ruimte is tussen de panelen en de rijen zonnepanelen en er vegetatie wordt uitgezaaid onder de panelen, de bodem op een zonnepark niet wordt aangetast. Wij zijn bekend met dit principe en daarom komen deze elementen terug in het ontwerp van Zonnepark Zuidvelde. Door in te zetten op natuurontwikkeling zullen de percelen ecologisch gezien verbeteren t.o.v. de huidige agrarische situatie.

De percelen van het beoogde plangebied worden momenteel gebruikt als landbouwgrond, voor het telen van onder andere maïs en aardappelen. Dit betekent dat er nu geen hoge natuurwaarden aanwezig zijn op deze percelen.

Met de kraanvogel gaat het goed in Nederland. Omdat het gebied voornamelijk akkerbouwgebied is, zijn de gekozen doelsoorten voornamelijk akkervogels en geen weidevogels. Relevante onderzoeken laten zien dat wanneer het met de patrijzen goed gaat, andere natuur in deze gebieden ook daarvan mee profiteren (zoals bijvoorbeeld de veldleeuwerik, maar ook insecten, bijen en vlinders). Door de patrijs als belangrijkste doelsoort te kiezen ontstaat er dus ruimte voor een breed scala aan soorten planten en dieren.

Groot wild zal worden geweerd uit het omheinde gedeelte van het zonnepark. Er is een populatie reeën in het gebied, die mogelijk enige hinder van een hekwerk gaat ondervinden. De reeën kunnen niet toegelaten worden op het park, omdat de kans dat ze in paniek raken en zich bezeren en/of schade veroorzaken te groot is. Dankzij de beoogde struweelranden en houtwallen wordt de omgeving er voor de ree echter aantrekkelijker door, ook zal er veel ruimte zijn langs de zijden van het plangebied. De reeën zullen om het park heen moeten lopen als ze naar een ander weiland willen trekken om te grazen. Het noordelijk en het zuidelijk deel van Zonnepark Zuidvelde is niet aaneengesloten, waardoor er in het midden ruimte is voor de ree om zich te verplaatsen.

De ontwikkeling van zonnepark Zuidvelde en de daarvoor benodigde vergunningverlening heeft de afgelopen periode vertraging opgelopen door verschillende (externe) factoren. Zo bleek de beoogde locatie van zonnepark Zuidvelde in een ganzenfoerageergebied te liggen. Daarom moet er naast een omgevingsvergunning ook een natuurvergunning afgegeven worden. Dat is een taak van de provincie Drenthe. In de omgevingsvergunning is opgenomen dat het zonnepark pas gerealiseerd mag worden als de natuurvergunning door de provincie is verleend.

Nee er is geen MER nodig.

Het stikstof-aspect is onderzocht: de uitstoot tijdens de bouwfase van het beoogde zonnepark heeft geen effect op de natura2000 gebieden. Het stikstof onderzoek (een zogeheten ‘AERIUS calculatie’) is onderdeel van de ruimtelijke onderbouwing en is straks als onderdeel van de aanvraag openbaar.

Dit gebeurt al bij meerdere van onze zonneparken. Wij ondervinden geen schade van schapenbegrazing bij deze zonneparken. Bij warm weer vinden de schapen het lekker om onder de panelen in de schaduw te zitten. Bij regen gebruiken zij de panelen als schuilplaats. De panelen en het hekwerk vinden de schapen ideaal om even tegen aan te schuren.

Bij Zonnepark Zuidvelde is er sprake van twee categorieën van bewonersparticipatie. De eerste categorie is planparticipatie. Hiervoor hebben wij keukentafelgesprekken en informatiebijeenkomsten met het invloedsgebied (95 adressen) georganiseerd om uw adviezen en ideeën mee te nemen over het ontstaan van meerwaarde, het ontwerp en andere punten die u belangrijk vindt. Daarnaast betrekken wij ook andere belanghebbenden zoals bijvoorbeeld Natuurmonumenten en Kenniscentrum Akkervogels. De andere categorie is financiële participatie. Dit is de eis over het 50% lokaal eigendom, wat wij hebben vastgelegd met Energiecoöperatie NoordseVeld. Zij zal de opbrengst van het zonnepark investeren in de verduurzaming van de Noordenveldse gemeenschap. Aanvullend komt er ook een gebiedsfonds en vragen wij inwoners met interesse voor zon-op-dak of voor een rol in de aanleg/beheer van het zonnepark zich bij ons te melden.

Met de omwonenden aan de Veldweg zijn keukentafelgesprekken gevoerd en daarna zijn er voor alle belanghebbenden informatieavonden geweest. We hebben meerdere malen samen met de omwonenden geprobeerd te komen tot een gedragen plan; om de wensen en ideeën terug te zien in het uiteindelijke ontwerp. De reacties die wij telkens ontvangen hebben, hebben wij zo goed als mogelijk verwerkt in de aanzet naar het landschappelijk ontwerp, de inpassing en de grootte van het plangebied. Een voorbeeld hiervan is de reactie van omwonenden en de provincie Drenthe op de grootte van het zonnepark, waarna de ontwikkelaars hebben er voor gekozen om het park kleiner te maken.

Om de projecten voor de bouw en exploitatie van hernieuwbaar op land in de  energietransitie te laten slagen, gaan in gebieden met mogelijkheden en ambities voor hernieuwbare opwekking, partijen gelijkwaardig samenwerken in de ontwikkeling, bouw en exploitatie. Dit vertaalt zich in evenwichtige eigendomsverdeling in een gebied waarbij gestreefd wordt naar 50% eigendom
van de productie van de lokale omgeving (bewoners en bedrijven). Investeren in een zonnepark (–en/of windproject) is ondernemerschap. Dat vergt ook mee-investeren en risico lopen. Het streven voor de eigendomsverhouding is een algemeen streven voor 2030.

Wanneer een lokale energiecoöperatie initiatiefnemer/ontwikkelaar is van een
project, dan kunnen bewoners van de lokale omgeving participeren en mede-eigenaar worden. De mensen in de lokale omgeving die lid zijn van de coöperatie beslissen binnen de coöperatie gezamenlijk over het inzetten van de opbrengsten van de opgewekte elektriciteit van een wind- en/of zonnepark.

Energiecoöperatie NoordseVeld, Chint, Ankehaar Solar en TPSolar zijn verantwoordelijk voor hun eigen financiering. Deze zal deels bestaan uit een stuk eigen vermogen en deels uit een stuk vreemd vermogen. Bij Chint, Ankehaar Solar en TPSolar zal laatstgenoemde waarschijnlijk komen van een nog nader te bepalen (groene) bank. ECN wil een deel van het eigen vermogen opbouwen door middel van (lokale) crowdfunding. Belangstellenden kunnen mee-investeren in het zonnepark.

Voor elk project wordt een bv opgericht, die voor 50% in handen komt van een ontwikkelaar, en voor 50% in eigendom van de Energiecoöperatie Noordseveld. Deze lokale coöperatie zal de opbrengst van het zonnepark investeren in de verduurzaming van de Noordenveldse gemeenschap. De project bv vraagt ook de SDE-subsidie aan, draagt alle verplichtingen, geborgd in de anterieure overeenkomst. Tevens zullen de drie project bv’s de exploitatie van de zonneparken op zich nemen inclusief het beheer van groen en installaties.

Er komt een gebiedsfonds voor de omwonenden binnen het invloedsgebied, waardoor het geld terugvloeit naar deze inwoners. Het is de bedoeling dat jaarlijks een deel van de winst (totaal: €25.000,-) door de gezamenlijke aandeelhouders van de parken aan het gebiedsfonds wordt toegekend (naar verhouding van de ingebrachte hectares). Het gebiedsfonds is een fonds voor de lokale omgeving en kan gebruikt worden voor projecten die gericht zijn op de leefbaarheid in de directe omgeving van het zonnepark, voor gebiedsversterkende maatregelen of voor de verduurzaming van de bebouwde omgeving. Energiecoöperatie NoordseVeld zal de opbrengst van het zonnepark investeren in de verduurzaming van de Noordenveldse gemeenschap. Tijdens de vergadering van 8 juni werd echter ook benadrukt dat in de huidige fase, wanneer er nog geen vergunning is afgegeven, het lastig blijkt om al de precieze contouren weer te geven over de invulling en wie het fonds gaat beheren. Later in de tijd worden die zaken definitief geregeld.

De duur van het fonds is gelijkgesteld aan de SDE++ periode van 15 jaar.

Deelnemers kopen een obligatie van bijvoorbeeld de energiecoöperatie. Looptijd is gelijk aan de duur van de SDE++ (15 jaar) en ontvangen een rendement van 3 á 4%, afhankelijk van de uiteindelijke cijfers van het zonnepark.

Planparticipatie is het proces waarbij omwonenden/bewoners kunnen meedenken over de plannen, het ontwerp, de inrichting en het beheer en onderhoud van een installatie voor duurzame energieproductie. Via permanente informatieverstrekking (website, sociale media, nieuwsbrieven) actieve voorlichting, bewonersbijeenkomsten, keukentafelgesprekken en speciaal ingerichte werkgroepen worden de bewoners betrokken bij het ontwikkelen van de diverse plannen.

Financiële participatie is het mee-investeren in en/of het voordeel ervaren van de opbrengsten van het park. Er zijn diverse vormen van financiële participatie. Het delen van de opbrengst kan onder andere door de overdracht van een deel van de aandelen van het zonnepark. Op deze wijze is het “verkrijgen van lokaal eigendom” in het Klimaatakkoord verwoord.

Het zonnepark-initiatief moet een uitgebreide vergunningsprocedure doorlopen. Een vergunning vergt altijd een raadsbesluit en er zijn mogelijkheden voor inspraak, bezwaar en beroep. Een vergunning vergt ook de nodige vooronderzoeken op het gebied van de aanwezige flora en fauna, archeologische waarden, water, etc. Het bestemmingsplan blijft uiteindelijk hetzelfde, maar er wordt tijdelijk van afgeweken voor de duur van de exploitatie van het zonnepark.

In Zuidvelde zijn er drie ontwikkelende partijen, die door de gemeente zijn verzocht om samen te werken bij de totstandkoming van drie projecten die samen het zonnepark Zuidvelde vormen. Dit bijvoorbeeld zodat u niet door drie verschillende partijen benaderd wordt, maar ook zodat het een geheel vormt en niet drie ‘losse’ delen zijn. Naast één samenhangend landschapsplan, werken de drie verschillende initiatiefnemers ook samen aan de benodigde documenten en onderzoeken voor de uiteindelijke vergunningsprocedure. Een zonneparkproject kan uiteindelijk niet gerealiseerd worden zonder SDE++ subsidie. Voor een SDE-aanvraag is een vergunning nodig. Dit zonnepark initiatief zijn wel uiteindelijk drie projecten en dus zijn er drie omgevingsvergunningen nodig, want verschillende initiatiefnemers, grondeigenaren, percelen, bijbehorende financiering, etc.

Momenteel kennen zonneparken op land inderdaad nog een onrendabele top. Dat wil zeggen dat het op dit moment duurder is stroom te maken via zonnepanelen dan via energiecentrales gestookt op kolen of gas. Via een SDE-subsidie ondersteunt de Rijksoverheid deze projecten om realisatie van duurzame energie te bevorderen. Een project kan een looptijd hebben van 20 tot 30 jaar. Voor de eerste 15 jaar van de looptijd van het project ontvangt de initiatiefnemer een vergoeding voor de geproduceerde elektriciteit (per kWh), aanvullend op de verkoop van de groene stroom uit het project.

In het participatiebeleid van de gemeente staat een participatieproces beschreven. De ontwikkelaars hebben het standaard (juridische) gevolgd en uitgebreid uitgevoerd. De ontwikkelaars zijn zich bewust dat de verandering van de omgeving impact heeft op mensen en dat een dergelijk proces al snel kunnen ervaren. De ontwikkelaars hebben zich juist gefocust op een intensief maar zorgvuldig proces zodat elke belanghebbende gehoord wordt en snel uitsluitsel heeft over hoe en of het park er komt.

Bij Zonnepark Zuidvelde is de afstand van woningen tot het zonnepark dermate groot, dat de wij van mening zijn dat er geen sprake is van waardedaling. Ook wordt het zonnepark goed landschappelijk in gepast. Indien het zonnepark tot vergunning komt, zal er door de gemeente en de initiatiefnemers een planschadeovereenkomst worden opgesteld. Indien er sprake is van planschade is de initiatiefnemer aansprakelijk. De termijn voor deze aansprakelijkheid loopt tot 5 jaar na de ingangsdatum van de omgevingsvergunning. Mocht u zich zorgen maken hierover, dan kunt u altijd contact met ons opnemen.

De opgewekte energie komt op het elektriciteitsnet terecht en wordt vervolgens verkocht aan gebruikers.

Er moet een nieuwe kabel naar transformatorstation Zeijerveen worden gelegd.

Het klopt inderdaad dat het elektriciteitsnetwerk langzamerhand vol raakt. Maar er wordt gewerkt aan een uitbreiding van de capaciteit op het transformatorstation Zeijerveen. De ontwikkelaars en de gemeente hebben afspraken met de netbeheerder Enexis dat er voor dit zonnepark wel ruimte is op elektriciteitsnetwerk.

Zonlicht moet zo veel mogelijk in de zonnecellen terecht komen om energie op te wekken. Om deze reden zijn zonnepanelen gemaakt van speciaal, niet reflecterend glas om 96% van het licht op te vangen. Het restant aan zonlicht dat reflecteert wordt zowel in de zomer als in de winter diffuus in de richting van de hemel weerkaatst, dus omwonenden zullen hier geen last van hebben. Ook voor het vliegverkeer verwachten wij geen hinder. Er liggen bijvoorbeeld tussen de start- en taxibaan van Groningen Airport Eelde ook al circa 63.000 zonnepanelen. Een belangrijke referentie is daarnaast een praktijktest bij het eerste zonnepark van TPSolar in Uden, naast militaire vliegbasis Volkel. Het Ministerie van Defensie heeft hierbij door middel van testvluchten bij zonnig weer en bij droge en natte panelen geconstateerd dat er onder geen enkele hoek hinderlijke schittering optreedt.

Er is een onderzoek van adviesbureau Rho dat stelt dat er geen sprake is van warmtehuishouding bij zonneparken. Het onderzoek van Adviesbureau Rho is in opdracht van de gemeente Arnhem uitgevoerd. Hierin hebben zij diverse onderwerpen uitgezocht in relatie tot zonneparken. Met betrekking tot het thema warmte bij een zonnepark concluderen zij dat er alleen direct boven de panelen sprake is van (enige) opwarming, maar dat dit ’s nachts weer verdwijnt, in tegenstelling tot bebouwde gebieden waar de warmte wordt vastgehouden door stenen in huizen en verhardingen. U kunt het onderzoek opvragen via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..

Brand in een zonnepark komt niet of nauwelijks voor, er zijn geen voorbeelden uit omringende landen. Zonnepanelen bevatten voornamelijk glas en aluminium. Beide zijn goed op te ruimen en te recyclen. Bij eventuele calamiteiten, waar wij dus niet vanuit gaan, is de project BV aansprakelijk.

De vergunning wordt afgegeven voor een periode van 25 jaar, inclusief een opruimplicht die zowel voor de installaties als de natuur geldt. De gemeente zal hiertoe de voorschriften in de vergunning moeten opnemen om voor duidelijkheid richting omwonenden te zorgen. Om te borgen dat dit altijd (financieel) mogelijk is, ook als de initiatiefnemers niet meer zou bestaan, hanteren wij een waterdichte regeling die wordt opgenomen in een anterieure overeenkomst. Afbraak wordt daarbij gefinancierd uit de (aanzienlijke) restwaarde van de installatie, hetgeen regelmatig door een onafhankelijke partij wordt getoetst (actuele restwaarde versus actuele afbraakkosten). Als de restwaarde minder dreigt te worden dan de kosten voor deconstructie, reserveren wij extra geld.

De zonnepanelen zelf produceren geen geluid. De enige delen van het zonnepark die geluid zouden kunnen maken zijn de transformatorhuisjes/omvormerstations. Deze zullen vooral bij zonnige dagen in de zomer een licht zoemend geluid produceren. Dit geluid is echter op 50-60 meter vrijwel niet meer hoorbaar. Bij voorkeur worden deze stations ook in het midden van het zonnepark gestationeerd. De woningen rondom het zonnepark liggen dermate ver, dat omwonenden geen geluidshinder zullen ondervinden van het zonnepark. Bij Zonnepark Halo van ECN, aan de Westerstukkenweg bij de gasopslag van de NAM, kunt u zelf ervaren hoe groot een transformatorhuis is en welk geluid hij maakt.

Een zonnepark is een elektrische installatie zonder toezicht en moet dus worden afgeschermd van (onbedoelde) aanraking door mensen (bijvoorbeeld spelende kinderen). Ook heeft de installatie een hoge waarde en moet dus beschermd zijn tegen vandalisme en diefstal. Zowel de wet als de verzekeringsmaatschappijen stellen daarom minimale eisen aan deze afscherming, die het beste kan worden ingevuld met een hekwerk. Dit hekwerk kan op verschillende manier ingevuld worden, bijvoorbeeld in een natuurlijke kleur groen of in de vorm van een natuurlijk hekwerk. Ook kan gekeken worden of het hekwerk kan worden geïntegreerd met de landschappelijke inpassing.

Elektromagnetische straling vindt plaats binnen de omvormers en transformatoren. Die is in Zuidvelde zelf niet waarneembaar. Hiervoor gelden strenge normen in Nederland waar het zonnepark aan moet voldoen.